Nieuws van boswachter Henk Ruseler: februari
Wie in de weken na de storm van donderdag 18 januari het Park heeft bezocht zal gezien hebben dat de schade aan onze bossen meevalt. Natuurlijk zijn er de nodige bomen omgewaaid (zo'n 1000 kubieke meter), maar direct nadat de ergste stormkracht was afgenomen zijn mijn collega’s van de afdeling Bedrijfsvoering in actie gekomen om alle wegen en fietspaden door het Park weer begaanbaar te maken. Dankzij dit kordate optreden waren de wegen en fietspaden aan het einde van de dag schoon en toegankelijk zodat het Park de volgende dag weer open kon.
Op moment dat ik dit bericht schrijf zijn de beschadigingen aan onze (buiten)rasters gerepareerd en zijn mijn collega’s druk bezig om de laatste wandelpaden daar waar nodig vrij te zagen. Bij het verschijnen van deze nieuwsbrief zal ook dit zijn afgerond.
Storm en wild
Vlak voor en tijdens een storm valt mij altijd op dat veel van het wild de open vlakten opzoekt. Ook bij de laatste storm kreeg ik veel meldingen hierover. Of het wild nu bewust het risico van omwaaiende bomen of vallende takken kan inschatten en daarom de vlakte opzoekt? Ik denk dat het meer komt vanwege het lawaai van de razende storm en het krakende en vallend hout, zodat zij niet meer op hun gehoor kunnen vertrouwen en daarom de veiligheid van de vlakte opzoeken. Vast staat wel dat ik in al die 37 jaar dat ik hier werkzaam ben niet veel meldingen van dierlijke stormslachtoffers heb gekregen.
Storm en bosbeheer
De stormen van de afgelopen decennia hebben een sterke impuls gegeven aan het bosbeheer in Nederland. Na '72/'73 kwam een omslag in het denken naar de mogelijkheid van een gevarieerder en natuurlijker bos. En na de zware storm in 1990 kwam de intentie om meer dood hout in het bos te laten liggen. Ook in het Park is na de januaristorm van 1990 en na alle stormen die volgden, veel vaker besloten om stormhout in het bos te laten. Er zijn hierbij steeds wel 3 soorten afwegingen gemaakt. Ten eerste de maatschappelijke afwegingen (veiligheid en maatschappelijke acceptatie), ten tweede de ecologische afwegingen (behoud en versterking biodiversiteit), en als laatste de economische afwegingen (verliespost, toegankelijkheid, plaagvorming en beheerbaarheid in de toekomst).
Het laten liggen van stormhout heeft, een matig gunstige invloed op de kruidlaagontwikkeling, maar een gunstige ontwikkeling op de natuurlijke verjonging van o.a. berk, lijsterbes en vuilboom. In sommige gevallen ook van zomereik. Een boom die door de storm is gestreken, maar waarvan van het wortelstelsel nog een deel in de grond is gebleven, zal lang niet altijd afsterven. Voor de oogst is zo’n boom natuurlijk afgeschreven, maar zulke exemplaren zijn mooie schuilplaatsen voor dieren en met de kroon als bescherming zijn het ook plekken waar loofhout kan kiemen en minder risico loopt om constant begraasd te worden. Op termijn kan hierdoor een gevarieerder bos ontstaan.
Tot slot is uit onderzoek in de laatste jaren gebleken dat bij het laten liggen van stormhout ook de biodiversiteit onder insecten en paddenstoelen toeneemt.
Stormen zijn dus niet zo dramatisch als het op het eerste gezicht lijkt. Soms wordt stormhout wel geoogst en kan het dus inkomsten genereren. Dit hangt af van het houtprijsniveau en hoe dikker de bomen, des te hoger het prijsniveau.
Geen stilte na de storm
Door het zachte weer van eind januari was er al enige bladvorming aan de kamperfoelie en liepen de katjes van de hazelaar uit. Aan het eind van deze maand gaan we zien dat bladknoppen aan bomen en struiken dikker worden. Voorlopig duurt het dan nog zeker twee maanden voordat onze loofbossen weer groen worden. Op de stuifzanden heeft het ruig haarmos fel rode sporenkapsels ontwikkeld. De randen van het stuifzand kleuren nu prachtig rood. Wil je het eens gaan bekijken, dan is een fietstocht over het stuifzandgebied de Pollen zeker een aanrader.
Zo rond eind januari merk ik altijd dat enkele vogelsoorten weer beginnen te zingen. Tijdens een wandeling door het Park kun je deze maand vooral de mezen, merels en grote lijsters horen. Op een voorjaarsachtige dag in februari is ook het geroffel van bonte- en de zwarte specht het geluid dat je laat beseffen dat plant en dier op De Hoge Veluwe zich voorbereiden op het voorjaar.