Nieuws van boswachter Henk Ruseler: september 2018
Na maanden van droogte lijkt de regentijd te zijn aangebroken en hoor ik zuchten van verlichting slaken. Want wat hebben we geleden! De hittegolf had velen van ons in zijn greep met slaapgebrek en chagrijn tot gevolg. Ikzelf stelde mij steeds voor dat ik in een Oost-Afrikaans land verbleef waardoor de warmte wel mee viel. Toch gaat dit jaar beslist de annalen in als extreem want de gevolgen zijn groot. Veel bomen en struiken hebben geheel of gedeeltelijk hun blad verloren en sommige jonge bomen zullen waarschijnlijk sterven. Overal staan bosbessen rood verbrand onder de bossen en vennen, die ik in de 37 jaar dat ik voor De Hoge Veluwe werk, altijd met water heb zien staan zijn drooggevallen.
Maar de eerste regen was een feest, dat vonden ook mijn jonge deelnemers aan het Kindersafarikamp. Tijdens de eerste regen in de nacht van 7 op 8 augustus had ik heel wat overredingskracht nodig om ze van hun slaapplek in de openlucht te bewegen toch maar de tenten in te gaan. "Survivallers in de dop" noem ik dat.
Ondertussen is er meer neerslag gevallen en het is mooi om te zien welk effect dit in de natuur heeft. Het gras op de wildweiden reageert het snelst op de neerslag maar ook bij de bosbes zie je dat jong blad aan de struikjes groeit. Hierdoor neemt het voedselaanbod voor planteneters met de dag toe. Dat moet ook wel want voor alle dieren geldt dat zij voordat de winter aanbreekt een goede vetreserve moeten opbouwen.
Hoewel de heide zwaar onder de droogte heeft geleden is er toch op verschillende plaatsen nog hei in bloei gekomen. De nectar is een belangrijke voedselbron voor de insecten op de heide en bloeiende heide is voor ons natuurlijk mooi om te zien. Naar verwachting kunnen we zeker tot half september nog genieten van de bloeiende heide.
Net als alle andere drogere jaren hebben wij ervoor gezorgd dat de zoelen (leemplekken) en de drinkplaatsen gevuld blijven.
Meten is weten en wanneer je als beheerder streeft naar een hoge biodiversiteit dan is het fijn dat door vrijwilligers van de faunawerkgroep de afgelopen zomer wederom de nodige fauna-inventarisaties in het Park zijn gedaan. Er zitten weer mooie resultaten tussen. Zo is het noordelijk deel van het Deelense Veld, waaronder ook de kleinschalige plagplekken die door de zaterdaggroep van de Dennenscheerders zijn gemaakt, geïnventariseerd op ei-afzetting door het gentiaanblauwtje op de klokjesgentiaan. Bij deze inventarisatie zijn in het totaal 4000 eitjes van deze zeldzame vlinder gevonden. Ook de nachtzwaluwtelling is erg succesvol geweest en er is zelfs een record aantal zingende mannetjes geteld. Op 5 telavonden zijn in totaal 119 (vorig record was 109) zingende mannetjes gehoord en dus territoria vastgesteld.
Een andere leuke melding die al eerder was gedaan maar die ik nog niet met u had gedeeld is dat er op twee plekken in het Park een kleine vliegenvanger is waargenomen. Net als alle vliegenvangers vangen kleine vliegenvangers insecten vanaf een uitstekende tak op een open plek in het bos. Ze hebben overwegend bruine bovendelen, witte onderdelen, een lichtgele oogring en zwarte staart met witte staartzijden. Volwassen mannetjes hebben in de broedtijd een kleine oranje keelvlek en een grijze kop. De kleine vliegenvanger wordt nog wel eens verward met een roodborst, maar deze laatste heeft geen witte staartzijden en is bovendien iets groter.
Aan de allerkleinste fauna wordt vaak voorbij gewandeld. Begrijpelijk want een edelhert of wild zwijn valt nu eenmaal beter op dan een gouden dennenstamjager of vuurlibel. Deze laatste is een van oorsprong zuidelijke libellensoort maar komt net als de eerste in verband met klimaatverandering steeds vaker in het Park voor. De droge en warme zomer heeft echter voor veel libellensoorten en andere insecten een negatieve invloed gehad. Dit geldt ook voor de reptielen. Met name de zandhagedis werd minder waargenomen. Bij de inventarisatie van de kleine fauna op De Hoge Veluwe werden nog meer interessante waarnemingen gedaan. Bijzondere waargenomen soorten zijn onder andere: beekoeverlibel, appelglasvlinder, bosmierlieveheersbeestje, moerassprinkhaan, driepuntspringspin en de steentrechterspin. Alle genoemde soorten worden maar zelden waargenomen. Wilt u meer lezen over de inventarisaties van de kleine fauna in het Park? In De Hoge Veluwe bibliotheek op onze website zijn de jaarverslagen over 2016 en 2017 van de Faunawerkgroep te vinden. In de volgende nieuwsbrief zal ik aandacht besteden aan de inventarisaties van de Florawerkgroep.
Beide werkgroepen worden overigens gevraagd om voorafgaand aan de houtoogst ook inventarisaties naar rode lijstsoorten te doen. Vindplaatsen van deze soorten worden gemarkeerd en tijdens de houtoogst ontzien. In juli is in het noordelijk deel van het Park gestart met de vellingen en er zal een theoretische 5970 m³ hout gekapt gaan worden. Ook de oogst van hout draagt bij aan biodiversiteit. Door licht op de bosbodem te creëren wordt de groei van kruidachtige planten en de natuurlijke verjonging gestimuleerd. Hierdoor ontstaat in onze bossen een mooie gelaagdheid en een grotere verscheidenheid aan soorten.
Op het moment dat ik deze nieuwsbrief schrijf heb ik op twee avonden al een hert bij het kaalwildroedel rond mijn huis zien staan. Het dier heeft mij in de daaropvolgende nachtelijke uren verschillende keren wakker gemaakt met zijn geburl. Geen rustige maar wel een mooie periode die edelhertenbronst. Op de wildweiden groeit steeds meer gras dus in de aanstaande periode zal het roodwild, even afgezien van de kleine hoeveelheid lokvoer dat wordt gestrooid, graag naar de wildweiden trekken. De verschillende plekken waar u iets van de bronst kunt zien en horen moet inmiddels bekend zijn. Wie de drukte wil vermijden raad ik aan om naar onze opgeknapte wildobservatieplaats Millelamel of naar de schuilkelder te gaan. Wie helemaal niet naar de edelherten wil gaan en vogels wil zien en fotograferen kan terecht bij de twee opgeknapte hutten bij Otterlo en Schaarsbergen. Deze twee plekken bieden minder zitruimte dan de wildobservatiehutten. Voor deze twee hutten en natuurlijk ook voor de andere observatieplaatsen geldt: houd rekening met andere bezoekers en geef elkaar de ruimte.
De herfst is aangebroken, mijn mooiste seizoen!