Dit jaar bestaat Het Nationale Park De Hoge Veluwe 90 jaar. Het Park kent een rijke geschiedenis. Daarom besteden we de komende negen maanden aandacht aan belangrijke historische gebeurtenissen.
Oprichting Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe
Sinds 1908 zijn Anton Kröller en Helene Kröller-Müller bezig met het verzamelen van kunst en stukken grond. Ze hebben rijkdom vergaard door successen met hun multinational. Helene is groot kunstliefhebber en Anton wil een groot aaneengesloten landgoed. Beiden houden ze van de rust en ruimte op de Veluwe.
In 1928 wordt de Kröller-Müller Stichting opgericht. Met de oprichting krijgt de gedachte van het echtpaar concreet vorm om het Park en een (nog te bouwen) museum op de Veluwe na te laten aan het Nederlandse volk. De Stichting ontvangt de tot dan toe opgebouwde kunstverzameling van het echtpaar Kröller-Müller. Daarmee stellen zij de collectie veilig. Het bedrijf van Anton Kröller is namelijk in zwaar weer geraakt. Mocht het met het bedrijf misgaan, dan kunnen schuldeisers geen beslag leggen op de kunst.
In 1935 wordt Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe opgericht. De Stichting wordt eigenaar van het landgoed en de daarop gelegen gebouwen, waaronder het Jachthuis Sint Hubertus. De Stichting heeft de taak het landgoed als nationaal park en cultureel centrum financieel onafhankelijk in stand te houden. Helene Kröller-Müller neemt zitting in het dagelijks bestuur en haar man Anton maakt deel uit van het algemeen bestuur.
Het Park en de Tweede Wereldoorlog
In mei 1940 vallen de Duitsers Nederland binnen. Kort daarna legt de bezetter beslag op grond van het Park om er vliegveld Deelen aan te leggen. In totaal wordt ongeveer een derde van het grondgebied van het Park geannexeerd. Ook leggen de Duitsers beslag op het wild in het Park. De kunstschatten van het echtpaar Kröller-Müller worden in een bunker ondergebracht en op deze manier gered. De financiële positie van het Park verzwakt. Het Kröller-Müller Museum wordt in juli 1940 gesloten voor het publiek.
In september 1944 vinden er geallieerde luchtlandingen plaats in de buurt van Arnhem. Er wordt hevig gevochten. Het Kröller-Müller Museum wordt ingericht als Rode Kruis-ziekenhuis omdat de ziekenhuizen in Arnhem onbruikbaar zijn geworden. In het ziekenhuis zijn naast patiënten ook onderduikers aanwezig. Het Dienstgebouw is in gebruik als kraamafdeling en magazijn, Jachthuis Sint Hubertus als zusterhuis en de dokter woont in boerderij De Pampel. Het Park is vanaf september 1944 gesloten wegens oorlogsgevaar.
Enkele andere gebeurtenissen in dit decennium:
- 1935: de kunstcollectie van de Kröller-Müller Stichting wordt overgedragen aan de Staat. Als tegenprestatie zal die een museum in het Park bouwen voor de collectie.
- 1936: volwassenen betalen 25 cent entree voor het Park en kinderen 10 cent.
- 1937: Anton en Helene Kröller-Müller gaan permanent in Jachthuis Sint Hubertus wonen.
- 1938: het Kröller-Müller Museum opent zijn deuren.
- 1939: Helene Kröller-Müller overlijdt. Ze wordt begraven op de Franse Berg.
- 1941: Anton Kröller overlijdt en wordt naast zijn vrouw begraven.
Hier leest u over het volgende decennium sinds de oprichting van Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Lees ook de historische verhalen.