Snapshot-vraag: is het effect van verstoring door mensen te zien op de foto's?
Vraag: "Als jullie die camera’s bezoeken, is dat dan merkbaar op foto’s (kort) na jullie bezoek? Zijn de dieren dan schuw(er) vanwege (recente) mensenlucht ter plaatse? Daar ben ik eigenlijk wel nieuwsgierig naar."
Een van de Snapshot-vrijwilligers stelde bovenstaande vraag op het forum. De vraag wordt hieronder uitgebreid beantwoord door Jochem (Stagiair bij Het Nationale Park De Hoge Veluwe).
Dat is een leuke en interessante vraag! Hoe verstoringsgevoelig zijn dieren nou eigenlijk? Waar hangt de mate van verstoring mee samen? Hoe goed ruiken dieren de geur van mensen? En wat zijn de gevolgen van verstoring? Dit zijn allemaal vragen die bij mij opkomen als ik deze vraag lees.
Ten eerste is de mate van verstoring van de dieren afhankelijk van hoe lang de verstoring duurt en wat de impact van de verstoring is. Bijvoorbeeld of er lawaai wordt gemaakt, wat de afstand is, hoelang de verstoring duurt en wat de frequentie ervan is.
De dieren die op Snapshot Hoge Veluwe te zien zijn, krijgen vooral te maken met het opjagen of wegjagen door mensen en met allerlei activiteiten in het bos terwijl ze aan het eten zijn (foerageren) of in hun rustgebied verblijven. Om dit te voorkomen, is het struinen in het Park sinds 2016 niet meer toegestaan. Voor bezoekers zijn er wildobservatieplekken ingericht, waar de dieren meer gewend zijn aan de aanwezigheid van mensen. Zo valt er voor bezoekers toch nog wild te spotten, zonder te hoeven struinen en de dieren daarbij te verstoren.
Wanneer verstoring plaatsvindt, rennen de dieren weg. Reeën stoppen na 100 meter al en kijken even om, om te zien of het gevaar al geweken is. Edelherten rennen graag de dekking in en laten zich niet meer zien. Wilde zwijnen lopen heel ver weg. Hieruit blijkt wel dat reeën minder gevoelig voor een enkele verstoring. Te veel verstoring leidt tot veel stress bij de dieren. Door deze stress raken ze veel energie kwijt. Die energie is juist in de winter hard nodig om op temperatuur te blijven. In de lente is het weer nodig om jongen te krijgen. En in de zomer om de jongen te voeden. En in de herfst hebben de mannetjesdieren weer energie nodig om de strijd met elkaar aan te gaan om de vrouwtjes; dit is de bronsttijd. Te veel verstoring kan ervoor zorgen dat de dieren naar een ander gebied trekken, stress ervaren en onnodig energie verliezen.
De aanwezigheid van mensen heeft dus een zekere invloed op de dieren. De jachtopzieners komen eens in de zes weken bij de camera’s om de batterijen en SD-kaarten te verwisselen. Zij weten hoe ze zich in het veld moeten gedragen en voeren hun werk overdag uit, op het moment dat er zo min mogelijk wild aanwezig is. Mensenlucht verwaait gelukkig snel, zodat de dieren die op Snapshot te zien zijn, over het algemeen weinig verstoring door mensen ervaren.
Tip: Ga op pad met een verrekijker. Zo kunt u wild ook van grote afstand goed bekijken, zonder de dieren daarbij te storen. Zo geniet u van het uitzicht en de dieren van hun rust.